Subscribe Us

Header Ads
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Φιλοσοφία. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Φιλοσοφία. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Σάββατο

«Πόλεμος πάντων μεν πατήρ εστι, πάντων δε βασιλεύς, και τους μεν θεούς έδειξε τους δε ανθρώπους, τους μεν δούλους εποίησε τους δε ελεύθερους.» (Ηράκλειτος, Απόσπασμα 53.)



Μαυρομμάτης Βασίλειος

O πόλεμος θα μπορούσε να καθορισθεί ως η κοσμογονική δύναμη που υφίσταται στον μακρόκοσμο του Σύμπαντος, αλλά και στον ανθρώπινο μικρόκοσμο της καθημερινής μας ζωής. Το φαινόμενο του πολέμου θα μπορούσε να ερμηνευτεί σαν εκδήλωση του καθημερινού βιολογικού αγώνα για την επιβίωση ή σαν εκδήλωση της έμφυτης επιθετικότητας των όντων ή ακόμα και της υποσυνείδητης αντιπάθειας, που ελλοχεύει ανάμεσα στις κοινωνίες των ανθρώπων, των ζώων και των εντόμων. Οι κοινωνίες αυτές αναδείχθηκαν και επιβίωσαν μέσα απ’ τον πόλεμο, αφού το δυνατότερο είδος εξολόθρευε πάντοτε το πιο αδύναμο. Η μάχη, που συνεχώς υπάρχει ανάμεσα στα όντα, σκοπό έχει την επιβίωση και την επιβολή του δυνατότερου επί του αδυνάτου. Αυτό φαίνεται στις κοινωνίες των σπερματοζωαρίων, όπου υπάρχει ένας αδυσώπητος αγώνας ζωής και θανάτου για το ποιό απ’ όλα θα καταφέρει να διεισδύσει πρώτο στο ωάριο, για να το γονιμοποιήσει. Όλα τα άλλα θα πεθάνουν. Η Φύση έχει νομοθετήσει την εξέλιξη των ειδών μέσα απ’ την επιβίωση του ισχυρού.

Ετυμολογικά η λέξη πόλεμος σημαίνει: ή το πόλεις μειούν = μείωση η ελάττωση της πόλης ή το πόλεις ολλύειν – όλεμος = εξολόθρευση, αφανισμός της πόλης («Μέγα Ετυμολογικό Λεξικόν», λήμμα Πόλεμος).

Στο Σύμπαν ο πόλεμος είναι δημιουργός. Οι μεγαλύτεροι γαλαξίες καταβροχθίζουν τους μικρότερους, μαύρες τρύπες εξαφανίζουν ολόκληρα ηλιακά συστήματα ή πλανήτες, ενώ καταστροφές πλανητών γίνονται από συγκρούσεις με μετεωρίτες.



Μια ειρηνική –κατά τα φαινόμενα– εικόνα. Είναι όμως;

Το σύστημα άμυνας του οργανισμού του εικονιζόμενου ανθρώπου βρίσκεται σε συνεχή πόλεμο με εξωγενείς η ενδογενείς παράγοντες. Στο ήρεμο φυσικό περιβάλλον γίνονται διαρκώς πόλεμοι. Στη θάλασσα τα μεγάλα ψάρια τρώνε τα μικρότερα. Στη στεριά τα πουλιά τρώνε τα έντομα, τα φίδια τρώνε τα ποντίκια, οι αετοί τα φίδια κ.τ.λ. Συνεχείς πόλεμοι γίνονται και σε διαστημικό επίπεδο. Άπειρες δυνάμεις ασκούνται για παράδειγμα κατά την περιφορά της Γης γύρω από τον Ήλιο. Αν κάποια από αυτές υπερισχύσει κατά τι των άλλων, η τροχιά της Γης θα μεταβληθεί απότομα, θα δημιουργηθούν παλιρροϊκά κύματα και το «ειρηνικό» εικονιζόμενο τοπίο μπορεί σε δευτερόλεπτα να βρεθεί εκατοντάδες μέτρα κάτω από τη θάλασσα. Αυτό, που αντιλαμβανόμαστε ως ειρήνη επομένως, είναι στην πραγματικότητα ισορροπία πολλών εμφανών η αφανών φυσικών πολέμων.

Αλλά και μέσα στον οργανισμό μας υφίσταται διαρκώς ένας ανελέητος πόλεμος σε μοριακό επίπεδο καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Το φυσικό σύστημα άμυνας του οργανισμού μας είναι φτιαγμένο από την Φύση πάντοτε έτοιμο να αντισταθεί και να πολεμήσει τόσο τους εξωγενείς παράγοντες που μας επιτίθενται, όπως τα βακτηρίδια, τους ιούς και άλλες ουσίες (αντιγόνα), ή και ενδογενείς παράγοντες και ιούς που γεννώνται απ’ το ίδιο το σώμα μας (αυτοαντιγόνα). Το δέρμα, οι βλεννογόνοι αδένες με την βλέννα, το στόμα με το σάλιο είναι τα πρώτα φράγματα έναντι των εισβολέων μικροβίων. Ακολουθούν οι χημικοί παράγοντες με ουσίες βακτηριοκτόνες, που βρίσκονται στο αίμα (λευκά αιμοσφαίρια), την λέμφο (λεμφοκύτταρα), το πλάσμα (πλασμοκύτταρα) και σε άλλα υγρά του σώματος. Τέλος οι κυτταρικοί παράγοντες, λευκοκύτταρα, φαγοκύτταρα, μακροφάγα, κύτταρα καθαριστές των νεκρών μικροβίων κ.α. Τα κύτταρα αυτά ονομάζονται αντισώματα και αποτελούν την απάντηση του οργανισμού στην επίθεση των αντιγόνων. Λειτουργούν αυτόματα και συντονισμένα με θαυμαστό τρόπο, εξολοθρεύοντας τους εισβολείς (βακτηριοκτονία), θυμίζοντας τους οργανωμένους στρατούς των ανθρώπων. Λειτουργούν ως κατάσκοποι, πληροφοριοδότες και πολεμιστές διαφόρων ειδικοτήτων. Αποκλειστικός σκοπός του πολυσύνθετου αυτού στρατού είναι η εξολόθρευση των εισβολέων. Αποτέλεσμα της νίκης αυτής είναι η ίαση και η υγεία και της αποτυχίας η αρρώστια και ο θάνατος.

Όμως ο Πλάτων στους «Νόμους» αναφέρει έναν ακόμα εσωτερικό πόλεμο, αυτόν που γίνεται σε ψυχικό επίπεδο ανάμεσα στις ανώτερες και κατώτερες ορμές μας, τα πάθη μας. Το να υπερισχύσει κάποιος σ’ αυτόν τον εντός του διεξαγόμενο πόλεμο αποτελεί την μέγιστη νίκη, και ο νικητής αναδεικνύεται «κρείττων εαυτού»:
«Η πιο σημαντική νίκη, που μπορεί να πετύχει κάθε άνθρωπος, είναι αυτή επί του εαυτού του, ενώ αντιθέτως πολύ ταπεινωτικό είναι να νικιέται κάποιος απ’ τον ίδιο του τον εαυτό. Αυτό δείχνει ότι μέσα σε κάθε άνθρωπο μαίνεται ένας πόλεμος ενάντια στον εαυτό του» (Πλάτων, «Νόμοι» 626 Ε).
Ηθική και φιλοσοφία του Πολέμου

Ο πόλεμος αποτελεί πολύ παλαιό φαινόμενο στην ανθρώπινη Ιστορία. Ο πόλεμος των Ολυμπίων θεών εναντίον των Κρονίων ανέδειξε την νέα γενιά θεών, τους Ολυμπίους. Οι Πελασγοί από την Προκατακλυσμιαία εποχή έως και την Κλασική περίοδο ξεχώρισαν ως οι καλύτεροι πολεμιστές και αναδείχθηκαν ως οι ειδικοί του πολέμου. Όλα τα έθνη του αρχαίου κόσμου υπήρξαν πολεμοχαρή. Ο Κινεζικός πολιτισμός, ο Ιαπωνικός, ο Ινδικός, ο Περσικός, ο Αιγυπτιακός, ο πολιτισμός των Βίκινγκς, των Κελτών, των Αζτέκων, των Ίνκας, των Ινδιάνων και τόσων άλλων αρχαίων λαών καθιερώθηκαν και αναδείχθηκαν μέσω των πολέμων.

Στο συγγραφικό έργο του Νόννου, «Διονυσιακά», αναφέρεται η επιτυχημένη εκστρατεία των ελλήνων έναντι των ασιατών και των ινδών. Η εκστρατεία αυτή ενέπνευσε και τον Μέγα Αλέξανδρο, που ακολούθησε την πορεία του Διονύσου. Τα πρότυπα του Αλεξάνδρου ήταν ο θεοποιημένος ήρωας και αρχηγός της παμπάλαιας ασιατικής εκστρατείας, Διόνυσος, και ο μέγιστος ήρωας του Τρωικού Πολέμου, Αχιλλέας. Οι Έλληνες ήρωες πολεμιστές του Τρωικού Πολέμου ενέπνευσαν τους κλασικούς έλληνες, οι τρώες τους ρωμαίους κι όλοι αυτοί με την σειρά τους το δυτικό κόσμο, που οικοδομήθηκε κυριολεκτικά στα πολεμικά πρότυπά τους.

Τα λόγια του κρήτα ήρωα του Τρωικού Πολέμου Ιδομενέως μας λένε για την δειλία και την ανδρεία: 
«Διότι του δειλού η χροιά τέρπεται πότ’ εδώ και πότ’ εκεί, κι ούτε άτρεμο να κάθεται τον αφήνει η ψυχή του, αλλά γονατίζει και κάθεται πότε στο ένα πόδι και πότε στο άλλο και μέσα στην καρδιά του δυνατά στα στέρνα πατάσσει τον θάνατο φανταζόμενος, και πάταγος γίνεται οδόντων. Του γενναίου όμως δεν τέρπεται η χροιά ούτε πολύ φοβάται, απ’ την πρώτη στιγμή που θα καθίσει ελλοχεύοντας με άνδρες κι εύχεται τάχιστα ν’ αναμιχθεί στην φονική την μάχη, ούτε εκεί θα ωνείδιζε κανείς το μένος και τα χέρια σου. Διότι αν βαλλόσουν αγωνιζόμενος η κτυπιόσουν, ούτε στον αυχένα όπισθεν θα έπεφτε το βέλος ούτε στα νώτα, αλλά στο στέρνο η στην κοιλιά θα σ’ εύρισκε μπροστά, καθώς θα ωρμούσες με τους προμάχους στην συμπλοκή.» («Ιλιάς», Ραψωδία Ν 279-291.)
Απ’ τους έλληνες φιλοσόφους ο πρώτος που εξέτασε το φαινόμενο του πολέμου ήταν ο Ηράκλειτος: «Ο πόλεμος είναι ο πατέρας των πάντων και βασιλεύς, και άλλους μεν θεούς ανέδειξε άλλους δε ανθρώπους και άλλους δούλους τους έκαμε και άλλους ελεύθερους» (Απόσπασμα 53). Κατά τον Ηράκλειτο ο πόλεμος αποτελεί τον πατέρα των όντων αλλά και τον βασιλέα, δηλαδή την δύναμη εκείνη που διαφυλάσσει την έννομη τάξη. «Πρέπει να γνωρίζουμε ότι ο πόλεμος είναι ξυνός-κοινός (δηλαδή δημιουργεί κοινότητα) και ότι η δίκη είναι έρις και ότι τα πάντα γίνονται και φθείρονται εξ αιτίας της έριδος.»(Απόσπασμα 80.) Εδώ ο Ηράκλειτος χαρακτηρίζει τον πόλεμο ως κάτι που δημιουργεί, «ξυνόν», κοινόν, δηλαδή κοινότητα, και δεν χωρίζει τους ανθρώπους, συσχετίζει δε τον πόλεμο με την έριδα, δηλαδή τον αγώνα.

Κατά τον Όμηρο η Έρις είναι θεότητα και αδελφή του θεού του πολέμου Άρη, η οποία διεγείρει στην μάχη:
«Και η Έρις, άμετρα μανιασμένη, του ανδροφόνου Άρεως αδελφή και εταίρα, αυτή πολύ λίγο πρώτα σηκώνεται, όμως έπειτα στον ουρανό στηρίζει την κεφαλή και επί της γης διαβαίνει, αυτή και τότε όμοιαν έχθρα ανάμεσά τους έβαλε, ερχόμενη μέσα στον όμιλο κι αυξάνοντας τον στεναγμό των ανδρών.» («Ιλιάς», Ραψωδία Δ 440-445.) 
Κατά τον Ησίοδο («Θεογονία» 223) η Έρις είναι κόρη της Νύχτας και χαρακτηρίζεται «καρτερόθυμος», δηλαδή έχουσα καρτερική ψυχή. 



Στο αντιπολεμικό έργο του («Έργα και Ημέραι», παρ. 11) ο Ησίοδος διακρίνει δύο είδη Ερίδων, την κακή και πολεμική, που δημιουργεί τις διχοστασίες και είναι αποφευκτέα και εκείνη που μας παρακινεί σε εργασία και είναι η επιθυμητή:
«Άρα δεν ήταν μία η γενιά των Ερίδων, παρά πάνω στην Γη είναι δύο. Την μία θα την παίνευε, όποιος την καταλάβαινε, την άλλη θα την κατέκρινε, επειδή έχουν αντίθετη φύση. Διότι η μια, η καταραμένη, τον κακό τον πόλεμο και την μάχη σηκώνει, κανείς δεν την φιλεί θνητός, αλλά απ’ ανάγκη κατά τις βουλές των αθανάτων τιμούν την βαρειά Έριδα. Την άλλη πρώτη γέννησε η σκοτεινή η Νύχτα και την τοποθέτησε ο Ζευς, ο υιός του Κρόνου, που είναι εγκαθιδρυμένος ψηλά στον αιθέρα, στις ρίζες της Γης και είναι καλύτερη πολύ (απ’ την κακή Έριδα) για τους ανθρώπους. Αυτή και τον αδύναμο άνθρωπο τον παρακινεί για εργασία.»


Kατά το γερμανό φιλόσοφο Νίτσε, ο χριστιανισμός αποτελεί την πρώτη ιδεολογία που διέστρεψε ολοκληρωτικά τον φυσικό νόμο. Μέσα απ’ την παρά φύση δοξασία του επέβαλε την επικράτηση του ασθενικού και του αδυνάτου έναντι του ισχυρού και του υγιούς οδηγώντας τον ανθρώπινο πολιτισμό και την μέχρι τότε εξέλιξή του στον ξεπεσμό και την παρακμή.

Εδώ αξίζει να δούμε την άποψη ενός σπαρτιάτη πολεμιστή, του Κλεομένη, περί των δύο μεγάλων ποιητών της αρχαίας Ελλάδας χωρίς σχολιασμό:
«Ο Κλεομένης, ο γυιός του Αναξανδρίδη, έλεγε πως ο Όμηρος είναι ποιητής των Λακεδαιμονίων, ενώ ο Ησίοδος των Ειλώτων, ο ένας έλεγε πως πρέπει να γίνεται ο πόλεμος, ενώ ο άλλος πως να καλλιεργείται η γη» (Πλούταρχος, «Αποφθέγματα Λακωνικά»: Κλεομένης ο Αναξανδρίδεω §1).
Κατά τον Πλάτωνα κάθε νομοθέτης πρέπει να λαμβάνει υπ’ όψη του, ότι κάθε πόλη πρέπει να είναι προετοιμασμένη για πόλεμο. Η πολεμική ανδρεία είναι η σπουδαιότερη αρετή και ύψιστο αγαθό κάθε Πολιτείας, είναι η νίκη επί των εχθρών:
 «Διότι αυτό, που οι περισσότεροι άνθρωποι ονομάζουν ειρήνη, δεν είναι παρά μόνον ένα όνομα, αφού στην πραγματικότητα υπάρχει ένας ακήρυχτος πόλεμος μεταξύ όλων των πόλεων, που διεξάγεται κατά μία φυσική αναγκαιότητα. Και εξετάζοντας αυτό θα διαπιστώσεις, ότι ο νομοθέτης των Κρητών, όταν θεσμοθετούσε τους δημόσιους και ιδιωτικούς μας νόμους και μας τους παρέδωσε, απέβλεπε στον πόλεμο και μας κατέστησε υπεύθυνους για την τήρηση των νόμων, με την πεποίθηση ότι χωρίς την νίκη του πολέμου όλα όσα κατέχουμε, και τα κτήματά μας και οι θεσμοί μας, δεν έχουν καμμιά αξία, διότι όλα τ’ αγαθά των ηττημένων τ’ απολαμβάνουν οι νικητές.» («Νόμοι», Α , 626 α.) 
Ο Πλάτων δεν θεωρεί τον πόλεμο μεταξύ των ανθρώπων το καλύτερο αγαθό παρά ανάγκη, όμως όλοι πρέπει να είμαστε ετοιμοπόλεμοι και σε θέση να τον διεξάγουμε επιτυχώς, όταν χρειαστεί.

Το αρνητικό διαχρονικό χαρακτηριστικό των ελλήνων ήταν οι εμφύλιοι πόλεμοι, οι οποίοι αποτελούν και ένα απ’ τα χείριστα είδη πολέμων. Οι εμφύλιοι αποδεκάτισαν ολοκληρωτικά τις ελληνικές πόλεις, με αποτέλεσμα την εισβολή των ρωμαίων το 145 π.Χ. και την κατάλυσή της. Η ρωμαϊκή αυτοκρατορία χτίστηκε στα ερείπια της μακεδονικής και κυριάρχησε στον τότε γνωστό κόσμο πάλι μέσω του πολέμου. Η ρήση «αν θέλεις ειρήνη, προετοίμαζε πόλεμο» ανέδειξε την πολεμική αρετή και ανδρεία των ρωμαίων, που πρότυπό τους είχαν την πολεμική αρετή των σπαρτιατών.

Ο φυσικός καθολικής ισχύος νόμος του πολέμου γίνεται μεταξύ πραγματικών αντιπάλων. Ο ιερός θρησκευτικός πόλεμος γίνεται για ανύπαρκτο λόγο, για φαντασιακές οντότητες (Γιαχβέ, Αλλάχ κ.τ.λ.) κι αποτελεί εκτροπή της φυσικής έννοιας πόλεμος. 




Ιεροί-θρησκευτικοί πόλεμοι

Κατά την διάρκεια της Ιστορίας εμφανίστηκαν πολλών ειδών πόλεμοι: οι επαναστατικοί, οι εμφύλιοι, οι ανταρτοπόλεμοι, οι απελευθερωτικοί, οι ολοκληρωτικοί, οι οικονομικοί, ο ψυχρός πόλεμος, ο πόλεμος νεύρων, οι ψυχολογικοί πόλεμοι, οι μικροβιολογικοί και χημικοί πόλεμοι, ο ατομικός και πυρηνικός πόλεμος κ.α.

Ο ιερός ή θρησκευτικός πόλεμος εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Παλαιστίνη και καθιερώθηκε απ’ τον Μωυσή εναντίον των λαών της περιοχής. Ο πόλεμος αυτός ανέτρεψε όλα τα μέχρι τότε δεδομένα, αφού καταργούσε όλους τους ηθικούς πολεμικούς κανόνες.

Σκοπός του ήταν η γενοκτονία και ολοκληρωτική εξολόθρευση των αντιπάλων, η ισοπέδωση των πόλεών τους και η πολιτιστική εξαφάνισή τους.

Ο Γιαχβέ είναι ο πιο αιμοβόρος πολεμικός θεός απ’ όλους όσους έχουν εμφανιστεί μέχρι σήμερα. 

Σύμφωνα με τις εντολές του γενοκτονήθηκαν πολλοί από τους λαούς της Παλαιστίνης και εξαφανίστηκε ολοκληρωτικά ο πολιτισμός τους:
«Θέλετε εκδιώξει πάντας τους κατοίκους της γης απ’ έμπροσθέν σας, και καταστρέψει πάντας τας εικόνας αυτών, και καταστρέψει πάντα τα χυτά είδωλα αυτών, και κατεδαφίσει πάντας τους βωμούς αυτών, και θέλετε κυριεύσει την γην, και κατοικήσει εν αυτή, διότι εις εσάς έδωκα την γην ταύτην εις κληρονομίαν.» («Αριθμοί» ΛΓ 52-53.) «Και θέλεις εξολοθρεύσει πάντα τα έθνη, τα οποία ο Κύριος ο Θεός σου θέλει παραδώσει εις σε. Ο οφθαλμός σου δεν θέλει σπλαγχνισθή δι’ αυτούς.» («Δευτερονόμιον» Ζ΄ 16.)
Τα δύο τέκνα του Ιουδαϊσμού, ο Ισλαμισμός και κυρίως ο Χριστιανισμός, μέσω του ιερού-θρησκευτικού πολέμου που εξαπέλυσαν κατέστρεψαν πολλούς εθνικούς πολιτισμούς. Ο ιερός-θρησκευτικός πόλεμος έγινε κατόπιν εμφύλιος και στράφηκε εναντίον αλλήλων. Το κάθε διαφορετικό αιρετικό δόγμα (ορθόδοξοι, καθολικοί, αρειανιστές, διαμαρτυρόμενοι κ.ά.) προσπαθούσε να εξοντώσει τα άλλα.

Οι Σταυροφορίες ή «Πόλεμοι του Χριστού», που έγιναν για λογαριασμό του πάπα και των χριστιανών της Ευρώπης, χάραξαν το πνεύμα της δουλείας, της εκμετάλλευσης και της απομύζησης των αποικιών, που θα αναπτυσσόταν μερικούς αιώνες αργότερα.
Η Τζιχάντ ή ιερός-θρησκευτικός πόλεμος των μωαμεθανών εναντίον των επί γης απίστων χριστιανών ήταν η απάντηση του Ισλάμ. Ο ιερός-θρησκευτικός πόλεμος εναντίον όλων πλέον συνεχίζεται ανελέητα μέχρι και σήμερα.


Στον πίνακα εικονίζεται η Σφαγή του Αγ. Βαρθολομαίου (24 Αυγ. 1572), όταν όχλος καθολικών κατακρεούργησε τους Ουγενότους, Γάλλους καλβινιστές διαμαρτυρόμενους. (François Dubois, 16ος αι.)

Χριστιανοί και μουσουλμάνοι καθιέρωσαν και ένα ακόμα είδος πολέμου, τον πόλεμο Εκκλησίας-Κράτους. Σκοπός του πολέμου αυτού είναι η υποταγή του κάθε κράτους στο εκάστοτε ιερατείο. Όσες φορές έγινε αυτό, τα κράτη αυτά υποβαθμίσθηκαν ή διαλύθηκαν. Ως παραδείγματα έχουμε την παρακμή και την διάλυση του Δυτικού Ρωμαϊκού Κράτους απ’ τον πάπα και το καθολικό ιερατείο, την πτώση της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας απ’ την Ορθοδοξία, αλλά και τον πολιτιστικό ξεπεσμό και την αποδυνάμωση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και όλων των άλλων ισλαμικών κρατών απ’ την θρησκεία τους. Αλλά και το σημερινό φεουδαρχικού τύπου κράτος μας οδεύει ταχέως στην διάλυσή του, λόγω της πνευματικής εξαθλίωσης και της οικονομικής και εξουσιαστικής απομύζησης, που ασκεί επάνω του η Εκκλησία.



Το Κοράνι ενθαρρύνει τον πόλεμο και τον θάνατο για τον Αλλάχ, εξασφαλίζοντας τον Παράδεισο για τον «μάρτυρα» και την θεϊκή προστασία για την οικογένειά του.

Απ' τις αρχές του 20ου αιώνα και εντεύθεν ο σύγχρονος άνθρωπος, οδηγούμενος πάντοτε απ’ το τρίπτυχο του ίδιου θεού (Γιαχβέ-Χριστός-Αλλάχ), εξελίχθηκε σε ον αυτοκαταστροφικό, αφού μέσω ενός νέου ανελέητου και χωρίς όρια πολέμου, που ξεκίνησε να διεξάγει εναντίον πλέον της Φύσης, εξαφάνισε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό της ζωικής πανίδας και χλωρίδας. Ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος είναι χημικός και μικροβιακός και απειλεί πλέον ακόμα και την ίδια την ύπαρξή του. Τέλος αξίζει να σημειωθεί η απειλή του πυρηνικού πολέμου, που απειλεί κάθε είδος ζωής στον πλανήτη μας.

Σημείωση

Σύμφωνα με ένα μουσουλμανικό μύθο ο κοινός πατριάρχης των Εβραίων, των χριστιανών και του Ισλάμ, Αβραάμ, (εξ ου και Ιμπραήμ) ή «ο φίλος του Αλλάχ» κατά τους μουσουλμάνους, όταν ήταν νέος, επιτέθηκε εναντίον ναού των αρχαίων θεών των Χαλδαίων στην Ουρ της Μεσοποταμίας, καταστρέφοντας μερικούς από αυτούς.

Τότε οι στρατιώτες τον συνέλαβαν και τον οδήγησαν στον βασιλιά τους. Εκείνος τον ρώτησε, γιατί το έκανε αυτό, και ο Αβραάμ απάντησε, ότι δεν πρέπει να πιστεύουν τους ψεύτικους θεούς τους παρά μόνο τον δικό του, τον ένα και αληθινό. Τότε ο βασιλιάς εξοργίστηκε και διέταξε τους στρατιώτες του να τον κάψουν στην φωτιά. Όμως ο Αλλάχ-Γιαχβέ θεός του έκανε «θαύμα» μετατρέποντας την φωτιά σε νερό και τα ξύλα σε ψάρια! Αυτά έγιναν λίμνη και έτσι ο Αβραάμ… σώθηκε.
Ο Αβραάμ είναι ο πρώτος που κήρυξε τον «ιερό-θρησκευτικό» πόλεμο εναντίον όλων των πολιτισμών του Αρχαίου Κόσμου και αποτέλεσε το πρότυπο της εκτροπής της φυσικής έννοιας πόλεμος προς την θεοκρατία.
http://www.freeinquiry.gr

http://dia-kosmos.blogspot.gr/

Τρίτη


Είμαι ο Μάγνος Λούκιος Μάξιμος, ναυτικός διοικητής Βορείου Αιγαίου
 στην υπηρεσία του Αυτοκράτορα Μάρκου Αυγούστου Αυρήλιου του Ευγενικού. Αυτή είναι η μαρτυρία ενός προσωπικού γεγονότος που έμελλε να γίνει προάγγελος της παγκόσμιας εθνοκτονίας από την χριστιανική πλημμυρίδα και το αιματηρό τέλος του Ελληνορωμαϊκού κόσμου.

Τους μήνες του θέρους του δεύτερου έτους της βασιλείας του Αυγούστου θα συνόδευα με έξι πολεμικές νήες δύο εμπορικές μεταγωγούς για την προστασία τους από πειρατικούς δρόμωνες που λυμαίνονταν την περιοχή. Αποπλεύσαμε τέλη Ιουλίου από την Ρώμη με προορισμό την Βιθυνία. Είχαμε συμπληρώσει τρεις εβδομάδες χωρίς να πιάσουμε στεριά όταν περάσαμε τα στενά του Ελλησπόντου πριν ο ήλιος ανατείλει. Το μεσημέρι δέσαμε στο πολύβουο λιμάνι της Βιθυνίας. Θα μέναμε εκεί μια εβδομάδα για να ξεφορτώσουμε τα αμπάρια γεμάτα από Ρωμαϊκή δόξα και να φορτώσουμε τις αποθήκες τους με έλαια και αρώματα της Ανατολής για τις γυναίκες της Ρώμης.

Άφησα την διοίκηση στον έμπιστο Πεμπρέτιο Σεκούνδο και έβγαλα τον Νέρβα, τον πολεμικό μου ίππο από το αμπάρι με προορισμό το Δαρκύλιο, την πρωτεύουσα. Ήθελα να εντρυφήσω στις απολαύσεις του τόπου χωρίς να έχω μάρτυρες τους στρατιώτες μου. Αποτελούσε αρχή μου να μην διασκεδάζω με το πλήρωμα για να μην καταλήξω δεμένος στο αμπάρι ή στον βυθό της θάλάσσας στην διάρκεια κάποιας ανταρσίας. Ο παιδαγωγός μου έλεγε ότι ο σεβασμός δεν κερδίζεται στην μέθη όπως οι φιλίες.

Η μέρα ήταν πολύ ζεστή και ο ήλιος αργούσε να δύσει. Πέρασα κατάστηθα ένα δερμάτινο στρατιωτικό χιτώνα και έδεσα το γκλάντιο στην μέση μου. Δεν είχα να φοβηθώ πολλά, η Βιθυνία άλλωστε ήταν Ρωμαϊκή επαρχία και ο τοπικός διοικητής δεν είχε ιστορικό εξεγέρσεων. Οι Έλληνες κάτοικοι ήταν πάντα μια ενδιαφέρουσα και ευχάριστη παρέα για κάθε Ρωμαίο μετά την κατάκτηση. Πολεμήσανε σκληρά στην αρχή, ίσως από συνήθεια, αλλά έκτοτε δεν είχαμε σοβαρά προβλήματα.

Θα έλεγε κανείς ότι θέλανε να ηττηθούν κουρασμένοι από την μακραίωνη ηγεσία τους στον κόσμο. Ίσως θέλανε να απαλλαχτούν κουρασμένοι από την διοίκηση και τους εμφύλιους πολέμους. Η Ρωμαϊκή ειρήνη ήταν το καλύτερο δώρο που προσφέραμε στα ξαδέρφια μας. Όσο για τους βαρβάρους που κατοικούσαν εδώ από την Περσική κατάκτηση ήταν όσο μικρόνοοι έπρεπε για να αναγνωρίζουν την Ρωμαϊκή ισχύ. Ήταν υπομονετικοί αλλά και δολεροί, δεν θα μπορούσα να κλείσω τα βλέφαρά μου δίπλα τους.

Ίππευσα δύο ώρες πριν βρεθώ στο Δασύκλειο. Κοιτώντας τις εύφορες πεδιάδες δεξιά μου θυμήθηκα τον δάσκαλό μου που μου έμαθε την ιστορία του τόπου. Εδώ έγινε ο πρώτος πυγμαχικός αγώνας μεταξύ του Αμύκα, υιού του Ποσειδώνος, και του Πολυδεύκη δίπλα σε μια κρήνη που οι ντόπιοι ακόμα την δείχνανε. Αλλά και ο Ηρακλής πολέμησε μαζί με τον Λύκο εναντίον του αδερφού του. Ο Νέρβας κάλπαζε χαρούμενος, ανακουφισμένος από την ακινησία του αμπαριού για είκοσι μέρες. Τον έζεψα στην πρώτη ποτίστρα που βρήκα καθώς μπήκα στην πόλη. Δεν φοβότανε το πλήθος μαθημένο από την ζωή στο στρατόπεδο που μεγάλωσε. Εγώ θα έτρωγα στην αγορά και θα έβρισκα μετά ένα καλό καπηλειό πριν ψάξω για γυναικεία συντροφιά.

Ο ήλιος έδυε όταν με μία κοτύλη γλυκό κρασί ατένιζα το μακρινό Ίλιο πάνω από το πλήθος. Τότε απέσπασε την προσοχή μου μια ομήγυρη αφοσιωμένη σε κάτι που δεν μπορούσα να διακρίνω. Ήμουν αρκετά περίεργος για να δω από κοντά και αφού δεν περνούσε η φρουρά θα χειριζόμουνα εγώ το ζήτημα. Παρατήρησα ότι δεν συνέβαινε τίποτε μεμπτό πέρα από μια παρέα βαρβάρων και Ελλήνων που έπαιζαν πεσσούς ή κάποιο παίγνιο άγνωστο σε εμένα. Η στολή μου τους έκανε να παραμερίσουν και διέκρινα από τις φορεσιές τους έναν Πέρση και έναν Σημίτη να κάθονται αντικριστά. Ο Πέρσης στρουμπουλός και ροδαλός έδειχνε απορροφημένος. Μου έρριξε μια φευγαλέα ματιά προτού στυλώσει ξανά το βλέμμα του στα δικά του κομμάτια. Ο Σημίτης ισχνός και μελαψός πρέπει να ήταν καλός γνώστης του παιγνίου αφού καθώς έπαιζε συνομιλούσε με τους γύρω του. Γύρισε και με κοίταξε με την σουβλερή του μύτη και τα μεγάλα μάτια.

-Α να και ένας Ρωμαίος. Καλώς τον. Για σας μιλούσαμε άλλωστε, είπε με θράσος.

-Για μας; και τί λέγατε για μας; του απάντησα αυστηρά.

-Μα για την στρατιωτική σας αρετή, απάντησε ο Σημίτης χαμογελώντας.

-Αυτή είναι γνωστή σε όλο τον κόσμο, του είπα με έπαρση. Ο Αυτοκράτοράς μας σε λίγο θα υποτάξει τα Βόρεια φύλα. Είναι μόνο θέμα χρόνου.

-Δόξα στον Αυτοκράτορα λοιπόν, είπε ο Σημίτης και όλοι επανέλαβαν ανόρεχτα.

-Τί είναι αυτό που παίζετε; ρώτησα καθώς ρούφηξα μια γουλιά από το κρασί μου.

-Αυτό είναι το Περσικό Σαχράτς, το βασιλικό παιχνίδι, είπε ο Πέρσης και κούνησε ένα κομμάτι.

Έμεινα γοητευμένος να κοιτάζω τα φιλντισένια κομμάτια πάνω σε ένα ξύλινο πίνακα από οξιά. Είχα διαβάσει για το ζατρίκιο από τον Θεόκριτο αλλά δεν το είχα δει από κοντά. Έγινε γνωστό στην ανατολή από τους Πέρσες την εποχή του Χοσρόη εξ Ινδιών.

-Γνωρίζεις να παίζεις Ρωμαίε; είπε ο Σημίτης.

-Όχι, είπα ενοχλημένος για την άγνοια μου μπροστά σε βαρβάρους. Ίσως γι’ αυτό συστήθηκα με τον τίτλο μου αμέσως. Είμαι ο στόλαρχος Μάγνος Μάξιμος, και γύρισα να διακρίνω τον σεβασμό που ανέμενα. Και εσύ είσαι Ιουδαίος θαρρώ.

-Με λένε Ελισαίο από την Πισιδία και είμαι ένας νομοταγής χριστιανός.

Είναι αυτή η ιουδαϊκή αίρεση, σκέφτηκα, που ανάγκασε τον πράο φιλόσοφο Αυτοκράτορά μας να καταδιώξει εξ αιτίας των αλλεπαλλήλων εξεγέρσεών τους.

-Και πώς ένας χριστιανός παίζει τόσο καλά ένα στρατιωτικό παιχνίδι; ρώτησα καυστικά.

-Είναι παλιό έθιμο στην Ανατολή και δεν αντίκειται στην πίστη μου, είπε ο Ελισαίος. Άλλωστε το σαντράζ είναι πολιτικό παιχνίδι, είναι όλη η ζωή είπε και κούνησε ένα κομμάτι μπροστά.

-Πώς αυτό; ανταπάντησα. Πώς χωράει μια απρόβλεπτη ζωή σε ένα τετράγωνο πινάκιο με κανόνες;

Ένιωθα μαγεμένος από την γλυκιά αυθάδεια στο βλέμμα αυτού του βαρβάρου. Ήθελα όμως να μάθω περισσότερα γι’ αυτό το παιχνίδι και ίσως κατάφερνα με μερικά σερτέτσια να το αγοράσω για να παίζω με τους φίλους μου πίσω στην Ρώμη.

-Κάθε τετράγωνο, είπε ο Σημίτης, είναι χώρος και χρόνος συνάμα. Κάθε κομμάτι έχει μια ωρισμένη ισχύ και οι κινήσεις συνιστούν πιθανότητες, είπε με μια ευδιαθεσία που έδειχνε την αγάπη του γι’ αυτό. Κάθε κίνηση αλλάζει τις συνθήκες, και οι παίχτες πρέπει να προβλέψουν τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.

Ο Πέρσης αφαίρεσε ένα κομμάτι από τις δυνάμεις του Σημίτη και έδειχνε ανακουφισμένος. Ο Σημίτης δεν έδειξε να πτοείται. Έκανε μια κίνηση πριν στραφεί ξανά σε μένα. Ο αντίπαλός του δεν μπόρεσε να σηκώσει κεφάλι. Ήταν φανερό ότι είχαν αναμετρηθεί ξανά και ο Πέρσης ήταν αποφασισμένος να εκδικηθεί μια προηγούμενη ήττα. Τα κομμάτια στον πίνακα ήταν ισοδύναμα κρίνοντας από τις απώλειες, αλλά ο Σημίτης είχε συμπτυχθεί καλύτερα.

-Ο σκοπός, συνέχισε, είναι η αιχμαλωσία του βασιλέα, το ματ του σαχ.

-Η κατάληψη του αυτοκρατορικού θρόνου; ρώτησα.

H ερώτησή μου τρόμαξε μερικούς, που προφασιζόμενοι κάποια δουλειά, απομακρύνθηκαν γρήγορα. Χαμογέλασα με την δειλία τους. Και μόνο η σιωπή μου έφερνε τον πανικό.

-Ω ναι, είπε με θάρρος ο Σημίτης.

-Και πώς μπορεί να γίνει αυτό στον πολιτικό βίο από αυτό το παιχνίδι, ρώτησα και κάθισα σε ένα παρατημένο σκίμποδο.

Ο Πέρσης είχε προωθήσει τα κομμάτια του. Ήταν φανερό ότι ξεκινούσε μια επίθεση.

-Θα σου πω, είπε ο Σημίτης, αν μου υποσχεθείς ότι δεν θα εξοργιστείς και δεν με παραδώσεις στις αρχές.

Θυμάμαι πως γέλασα με την αυθάδεια αυτού του βαρβάρου. Ήμουν περίεργος πώς αυτό το όμορφο στρατιωτικό παίγνιο θα μου δίδασκε την κατάληψη του Θρόνου. Δεν υπήρχε στρατός να σταθεί απέναντι στις λεγεώνες μας. Η Ρώμη δεν κινδύνευε από κανέναν πια.

-Σύμφωνοι βάρβαρε. Θα σε ακούσω, αλλά μόλις τελειώσεις τον αγώνα σου θα μου το πουλήσεις για σαράντα σερτέτσια.

-Λοιπόν είμαστε σύμφωνοι και οι δύο, και έριξε μια γρήγορη ματιά στο παιχνίδι. Οι λίγοι εναπομείναντες καθησυχασμένοι παρατηρούσαν το παιχνίδι και την συζήτησή μας με ενδιαφέρον. Μπροστά μας πέρασε η φρουρά και ο αξιωματικός μού έκανε ένα νεύμα ότι με έχει στην επίβλεψή του. Κανείς ωστόσο από το πλήθος του δρόμου, που μας κοιτούσε εξεταστικά, δεν ερχότανε να διακόψει την συζήτηση ενός Ρωμαίου διοικητού.

-Σε ακούω λοιπόν. Λέγε εσύ και εγώ θα σε ρωτάω αν δεν καταλαβαίνω κάτι. Άλλωστε παίζεις ικανά ακόμα και όταν μιλάς.

Ο Πέρσης έδειξε λυπημένος. Η ανωτερότητα του αντιπάλου του ήταν φανερή και σε αυτούς που δεν γνώριζαν το παιχνίδι. Τότε ήταν που ξεκίνησε την μεγάλη του αντεπίθεση από την δεξιά πλευρά με τα ψηλότερα κομμάτια. Δεν έπρεπε να είναι αντιπερισπασμός, σκέφτηκα. 

Ο Σημίτης άρχισε τον λόγο του:

-Τα κομμάτια αυτά απαρτίζουν τις δυνάμεις ενός έθνους. Είναι τα στοιχεία της κοινωνίας: οι θεσμοί, οι νόμοι, οι δοξασίες, το πολίτευμα, οι τέχνες, το εμπόριο, ο στρατός. Είναι όλα όσα συνθέτουν ένα λαό σε έθνος.

-Όμως Ελισαίε, είπα χρησιμοποιώντας πρώτη φορά το όνομά του, το παιχνίδι αυτό είναι μοιρασμένο στα ίσια. Είναι ίση η ένδοξη Ρώμη με μια φυλή βαρβάρων; Μόνο το στράτευμα να πάρεις και θα δεις ότι σε κάθε μάχη οι λεγεώνες μας είναι ακατάβλητες. Είναι συμβατικό λοιπόν το παιχνίδι, είπα αγέρωχα νοιώθοντας ήδη την ανωτερότητα της Ελληνικής παιδείας μου από την βαρβαρική σκέψη.

-Η διαφορά δεν είναι εκεί Μάγνε, είπε κοφτά ο Σημίτης. Δεν συμφωνείς ότι όλοι οι λαοί έχουν αυτά τα στοιχεία; Λιγώτερο ή περισσότερο ανεπτυγμένα. Έχουν γλώσσα, ήθη, θεσμούς, θρησκεία, εν γένει πολιτισμό.

-Ασφαλώς, είπα.

-Η διαφορά είναι στην ψυχή του λαού που τα παράγει. Στην σκέψη και το συναίσθημα που είναι διαφορετικά από λαό σε λαό. Αυτό που κάνει εσένα Ρωμαίο και εμένα βάρβαρο. Η διαφορά είναι στους παίχτες λοιπόν. Σε εμένα και τον Πέρση φίλο μου, τον Αστυάρτη.

Ο Πέρσης ένευσε το κεφάλι του με ένα χαμόγελο σαν να ήθελε δειλά να συστηθεί και κίνησε την βασίλισσά του στο κέντρο του πίνακα. Ο Ελισαίος έλαμψε. Δεχόταν μια ισχυρή επίθεση και έδειχνε ευτυχής.

-Οι παίχτες, επανέλαβε, είναι οι σκέψεις και τα συναισθήματα του λαού που φτιάχνει τις μεγάλες μορφές. Αυτές κτίζουν ή καταστρέφουν πολιτισμούς. Κερδίζουν ή χάνουν στο πολιτικό παιχνίδι.

-Ωραία τα λες βάρβαρε φίλε μου, του είπα. Αλλά δεν βάζεις στο συλλογισμό σου το απίθανο. Δεν βάζεις τις ανατροπές που κάνει στο πεδίο της μάχης μια μαχητική λεγεώνα και αλλάζει την έκβαση. Δεν βάζεις τον πολιτικό που με την ρητορική δεινότητα ή την δολιότητα αρπάζει ένα αξίωμα. Δεν βάζεις τον ήρωα ή τον έμπειρο στρατηγό που αξίζει στην μάχη όσο μια χιλιαρχία. Αυτός είναι ο αστάθμητος παράγοντας της μοίρας ή της τύχης αν θες, που προφανώς αγνοείς.

-Όχι βέβαια, αποκρίθηκε ο Σημίτης κοιτώντας προσεκτικά τους ελιγμούς της εχθρικής βασίλισσας στα πλάγια των δυνάμεών του. Ανέπτυξε τότε έναν ίππο σε σχέση με τον άλλο προς την πλευρά της. Πές μου όμως Μάγνε. Αυτός ο ήρωας, ο στρατηγός, πότε επικρατεί; Όταν το σύνολο προελαύνει ή όταν ηττάται; Tί όφελος γι’ αυτόν όταν όλοι υποχωρούν και τον παρασύρουν στην καταστροφή; Αντιθέτως, ακόμη και ο τελευταίος λεγεωνάριος ευτυχεί όταν το σύνολο οδεύει καλώς. Ο καλύτερος ήρωας στην μάχη θα υποχωρήσει ή θα πέσει όταν συντριβεί η λεγεώνα ενώ και ο τελευταίος λεγεωνάριος θα πολεμήσει καλά όταν η κοορτή του προελαύνει.

Αναγκάστηκα να παραδεχτώ την λογική του τότε. Ο βάρβαρος που είχα μπροστά μου είχε ασφαλώς καλή μόρφωση αφού αυτή ήταν η κύρια δόξα των Αθηναίων όταν κυβερνούσαν.

-Το καλύτερο κομμάτι μόνο του δεν μπορεί να κερδίσει ένα συγκροτημένο σύνολο, συνέχισε ο Ελισαίος. Αυτό όμως μπορεί με απώλειες να κερδίσει το ισχυρό κομμάτι!

-Μου έδειξες Ελισαίε καλά την τοποθέτησή σου, όμως συνέχισε. Πώς διδάσκεται κανείς την πολιτική κατάληψη από το παιχνίδι;

-Όπως σου είπα όλα τα κομμάτια είναι κοινωνικές δυνάμεις. Αυτά εδώ, είπε και έδειξε τους πύργους, είναι ο στρατός. Αυτά εδώ, κι έδειξε τα άλογα, είναι ο πλούτος, τα ζωντανά και οι δούλοι. Οι αξιωματικοί που βλέπεις είναι οι θεσμοί. Αυτά εδώ τα μικρά, είναι η γλώσσα, τα έθιμα και οι τέχνες.

Ο βασιλιάς είναι το πολίτευμα. Και τέλος η βασίλισσα είναι η θρησκεία.

Ο Πέρσης κατάφερε να αφαιρέσει ένα ακόμα κομμάτι από τα μικρά. Μάλλον αφαίρεσε την γλώσσα ή τα έθιμα, αστειεύτηκα από μέσα μου. Η επίθεση του ήταν ακόμα σε εξέλιξη και ο Πέρσης φανερά είχε προσανατολιστεί στην δημιουργία ρήγματος στην αντίπαλη άμυνα.

-Η βασίλισσα είναι η θρησκεία; επανέλαβα. Για όλα τα άλλα θα συμφωνούσα. Για μας βασίλισσα είναι οι Νόμοι της Ρώμης και θρησκεία και πολίτευμα είναι ο αυτοκράτορας. Ο βασιλιάς στο παιχνίδι σου.

-Θα μπορούσε να είναι έτσι Μάγνε αν η βασίλισσα έμενε στην Ρώμη. Τώρα όμως απλώνεται σε μια αυτοκρατορία από τον Δούναβη μέχρι τον Ευφράτη. Και βλέπω την Ρώμη σε κάθε Ναό, σε κάθε βωμό, σε κάθε Ιερέα γύρω μου. Αν η βασίλισσα ήταν η πόλη Ρώμη θα έμενε ακίνητη και δεν θα είχε σχέση στο παιχνίδι μας, που όλα τα κομμάτια κινούνται. Θα παρατήρησες ότι η βασίλισσα κινείται ευχερέστερα και ταχύτερα από όλα τα άλλα κομμάτια.

-Ναι, αυτό είναι αλήθεια, απάντησα προβληματισμένος. Όμως γιατί τότε να μην είναι η πολιτική διοίκηση η βασίλισσα, και η θρησκεία ο βασιλιάς;

-Tότε θα έπρεπε με την σύλληψη της βασίλισσας να τελειώνει και το παιχνίδι. Όμως δεν τελειώνει έτσι. Τελειώνει με την αιχμαλώτιση του καλά φρουρούμενου βασιλιά. Του αυτοκράτορα πίσω από τους πραιτοριανούς του.

-Το έχεις σκεφτεί καλά, βάρβαρε φίλε μου. Άρα όσο σημαντική και αν είναι η θρησκεία το παιχνίδι τελειώνει μόνο με την κατάληψη της πολιτικής αρχής. Από ότι βλέπω η θρησκεία του φίλου σου Αστυάρτη σε έχει πλησιάσει αρκετά.

-Ο Σημίτης χαμογέλασε πλατιά. Όχι Μάγνε, στην πραγματικότητα αυτή η θρησκεία είναι δική σου και όχι του Πέρση. Η δική σου ήρθε στον τόπο μας από τα χρόνια του Ισκαντέρ. Σε λίγο θα είναι αφύλακτη.

-Τι είπες; φώναξα. Πώς έφτασες σε αυτό το συμπέρασμα;

-Όπως αυτή η βασίλισσα που τριγυρνάει στα μέρη μου, η θρησκεία σου είναι καιρό εδώ. Οι λαοί της ανατολής μάθανε τους τρόπους της και την συμπεριφορά της. Εσείς οι Ρωμαίοι και οι Έλληνες δεν την φυλάτε αυστηρά με τους θεσμούς και τον βασιλιά. Οι φιλόσοφοί σας απομακρύνουν τον λαό από κοντά της. Οι ίδιοι μένουν σε απόσταση, ενώ η πολιτική διοίκηση είναι μακριά στην Ρώμη. Μόνη της φύλαξη είναι ο ισχυρός στρατός.

-Και τι ήθελες να κάνει ο αυτοκράτορας; Να βρίσκεται στις επαρχίες και να κινδυνεύει ο Θρόνος ή να μην φέρναμε την θρησκεία μας στις κατακτήσεις μας; Αναφώνησα με ένα τόνο αγανάκτησης στην φωνή μου. Ο Σημίτης δεν απάντησε. Ο Πέρσης έφερε την βασίλισσα απέναντι στην δικιά του. Αυτή η κίνηση είναι κρίσιμη σκέφτηκα.

-Να την φυλούσατε στενότερα. Όπως ο Ισκαντέρ στον πόλεμο και την ειρήνη.

-Τί να φοβούμαστε Ελισαίε; Πολιτευόμαστε ήδη με ηπιότητα σε όλες τις επαρχίες μας. Ήμαστε ανελέητοι στις εξεγέρσεις αλλά πράοι και ανεκτικοί σε αυτούς που μας σέβονται. Παλαιότερα λεηλατούσαμε μια πόλη και φεύγαμε μέχρι να σωρεύσει νέο πλούτο και ανθρώπους για να την λεηλατήσουμε ξανά. Σήμερα παραμένουμε και εισπράττουμε τους φόρους σαν αντίτιμο για την διοίκησή μας.

Ο Σημίτης πήρε την εχθρική βασίλισσα και ο Πέρσης την δική του. Κατάλαβα ότι όλα άλλαξαν. Ήμουν περίεργος να ακούσω τί θα έλεγε τώρα ο φαντασμένος βάρβαρος.

-Τί όφελος είχες; του είπα. Έχασες την βασίλισσά σου παίρνοντας την εχθρική.

-Όπως σου είπα Μάγνε, το παιχνίδι αυτό δεν είναι στρατιωτικό αλλά πολιτικό. Εδώ δεν πεθαίνει κανείς αλλά συλλαμβάνεται. Οι βασίλισσές μας είναι αιχμάλωτες. Η μία θρησκεία με την άλλη έμειναν πολύ καιρό στην ανατολή και αναμειχθήκανε.

-Τί θα γίνει τώρα; ρώτησα έκπληκτος.

-Είναι απλό. Ο λαός που δεν μπορεί να ζήσει χωρίς αυτή θα την απελευθερώσει νωρίτερα. Ίσως να μην είναι η ίδια αλλά θα είναι η δικιά του.

Έβλεπα τώρα ότι ο Σημίτης είχε το προβάδισμα.

-Βλέπεις Ρωμαίε, δεν είναι τυχαίο ότι ο δικός μου λαός προηγείται. Θα μπορούσα να είμαι εγώ στην θέση του αντιπάλου μου. Αλλά οι δικοί μου σοφοί, οι δικοί μου θεσμοί κρατούσαν τον λαό κοντά της. Εσείς οι Στωϊκοί οι Επικούρειοι και οι Κυνικοί αγωνιστήκατε να την απομονώσετε. Αιώνες βλέπουμε τους Έλληνες και τους Ρωμαίους να συμφιλιώνωνται με τα δικά μας δόγματα.

-Είμαστε αρκετά δυνατοί να επιλέγουμε τα ωφελιμότερα και να τα προσαρμόζουμε στα δικά μας μέτρα, του είπα με σιγουριά. Το κάναμε με την Θεά Κυβέλη, τον Διόνυσο, τον Άδωνι.

-Σωστά, έτσι πράξατε ως τώρα και ήταν αποτελεσματικά. Κανένα στομάχι δεν χωνεύει όλες τις τροφές. Και οι πιο σκληροτράχηλοι στρατιώτες δεν αντέχουν τα υγρά και ζεστά κλίματα της ανατολής και αποφεύγουν τα έλη που οι ντόπιοι αντέχουν.

-Δείχνεις να τα ξέρεις όλα, είπα κουρασμένος.

-Όχι όλα βέβαια. Ξέρω μόνο ότι η θρησκεία συνέχει και συντηρεί όλα τα στοιχεία ενός έθνους, και αυτό είναι ζωτικής σημασίας.

-Αν κατάλαβα καλά η δική σου θρησκεία θα αναλάβει γρηγορότερα από την δική μου; Αυτό είναι αδύνατον.

-Ίσως! Βλέπεις ήδη ο Ρωμαϊκός λαός έχει τεράστια πλήθη αλλοφύλων στους κόλπους του. Έτοιμα να πιστέψουν οποιονδήποτε τους υποσχεθεί την σωτηρία. Η Ρώμη είναι γεμάτη από ανθρώπους σαν και εμένα. Γινόμαστε κάθε μέρα περισσότεροι από τους δικούς σας ανθρώπους, τους Ρωμαίους πολίτες.

-Είναι αλήθεια αυτό. Η πολιτική εξουσία θα αναβιβάσει τον θεό σας στο Ρωμαϊκό Πάνθεο ή θα διωχτείτε ανηλεώς όπως κάθε φορά.

Ο Πέρσης έδειχνε ανήσυχος, όμως ο Σημίτης τον καθησύχασε.

-Έχουμε κάνει μια συμφωνία με τον Μάγνο, έτσι δεν είναι στόλαρχε;

Ο Σημίτης πήρε πίσω την βασίλισσα του ανταλλάσσοντας την με ένα μικρό κομμάτι στα μετόπισθεν του αντιπάλου του. Ο Πέρσης ήθελε δύο κινήσεις ακόμα για να κάνει το ίδιο.

-Σε λίγο θα είμαστε τόσοι πολλοί σε όλες τις βαθμίδες που κανένας διωγμός δεν θα είναι αρκετός, μου απάντησε ήρεμα.

Θυμάμαι πώς έχασα την ψυχραιμία μου τότε.

-Ωραίο όνειρο βάρβαρε. Και τί σε κάνει να πιστεύεις ότι ο λαός, ο στρατός θα αποδεχτούν μια ανατολική θρησκεία σε βάρος της δικής τους;

-Δύο πράγματα, είπε ο Σημίτης και απείλησε τον βασιλιά: Σαχ!

Ο Πέρσης φύλαξε τον βασιλιά του πίσω από ένα αξιωματικό.

-Εμείς οι βάρβαροι ζήσαμε χιλιάδες χρόνια κάτω από τυραννίες, δεσποτείες και μοναρχίες. Είναι κληρονομική μας συνήθεια η υποταγή. Γνωρίζουμε σαν δεύτερη φύση να κυβερνιόμαστε από τους δυνατούς και να κυβερνάμε τους αδυνάτους. Τώρα όπως σου είπα η αυτοκρατορία σου έχει πλήθη.

Και εμείς με την θρησκεία μας τα χειραγωγούμε ευκολότερα. Όλη η δύναμη της Ρώμης δεν φτάνει για να εμπνεύσει τόσο δέος όσο ο ένας σατράπης του Μεγάλου Βασιλέα.

-Τί εννοείς; ρώτησα επιτακτικά.

-Ο καλός θεός που μάχεται τον κακό και τελικά αμετάκλητα επικρατεί είναι αλάνθαστο βάλσαμο για την ψυχή. Τα πλήθη που θα πιστέψουν στον καλό θεό νικητή θα έρθουν γιατί θα πιστέψουν στην βέβαιη νίκη του. Ξέρεις καλά ότι όλοι πάνε με το μέρος του νικητού. Όσοι δεν έρθουν γι’ αυτό τον λόγο θα έρθουν γιατί ο νικητής θεός τιμωρεί σκληρά αυτούς που δεν πίστεψαν στην βέβαια νίκη. Ο φόβος της τιμωρίας και η ελπίδα για αιώνια ανταμοιβή κερδίζουν πάντα τα απελπισμένα πλήθη.

-Ανέφερες και έναν άλλο λόγο όμως!

-Η αθεΐα των Ελλήνων φιλοσόφων που ευτέλισε τους Θεούς σας. Η ανοχή και η απάθεια των θεωριών που διακήρυσσαν οι φιλόσοφοι, ήταν η ανοιχτή θύρα που αφήσατε για μας.

Σαχ! ξανά είπε ο Ελισαίος. Ο Πέρσης απομάκρυνε τον βασιλιά του από την φρούρηση. Ο Σημίτης έφερε δίπλα την βασίλισσά του. Σαχ ματ! είπε.

Ο Αστυάρτης έριξε τον βασιλιά κάτω. Σε όλο το παιχνίδι δεν είπε κουβέντα. Σηκώθηκε φανερά λυπημένος και υποκλίθηκε. Οι υπόλοιποι τον ακολούθησαν παρηγορώντας τον.

-Μια άλλη φορά, είπε ο Σημίτης ευγενικά.

Μείναμε μόνοι.

-Βλέπω τώρα τον συλλογισμό σου, είπα, όμως ακόμα δεν βλέπω πώς εκατομμύρια άνθρωποι θα αλλάξουν την παράδοσή τους.

-Κοίταξε ξανά την παρτίδα. Παρατήρησε τα υπόλοιπα κομμάτια που έμειναν στον πίνακα, είπε ο Ελισαίος. Εδώ πολύ σοφά τελειώνει το παιχνίδι. Ο βασιλιάς, η πολιτική εξουσία καταλήφθηκε. Το παιχνίδι γνωρίζει ότι όλα τελείωσαν.
 
Η ζωή όμως συνεχίζεται σε βάρος των ηττημένων. Τώρα ο βασιλιάς, η πολιτική εξουσία είναι υποχείριο της κρατούσας θρησκείας. Οι θεσμοί, ο πλούτος ο στρατός, οι τέχνες υπακούουν σε αυτήν. Η θρησκεία χωρίς την πολιτική εξουσία είναι γυμνή. Η δύναμη της βαρβαρικής θρησκείας βρίσκεται στην ικανότητα να υποβάλλει το πλήθος και τώρα νικήτρια έχει την πολιτική δύναμη.

-Η βασίλισσα είναι αφύλακτη, αναφώνησα εγώ. Όσο δυνατή και να είναι δεν μπορεί να νικήσει ένα οργανωμένο σύνολο.

-Καλά τα θυμάσαι, είπε ο Ελισαίος.

-Ο στρατός τώρα μπορεί να επιτεθεί στους τελευταίους υπερασπιστές της.

-Είναι βέβαιη η ήττα.

Ο Σημίτης τέντωσε το κορμί του σαν να καθότανε ήδη στον θρόνο.

-Ο Αυτοκράτορας δεν είναι καθόλου ανόητος αντέταξα εγώ. Ο Αυρήλιος αν και φιλόσοφος δεν ήταν καθόλου ανεκτικός με τους χριστιανούς.

-Αυτό είναι αλήθεια. Θυμήσου όμως τί σου είπα στην αρχή. Κάθε τετράγωνο είναι ταυτόχρονα χώρος και χρόνος. Κάθε βήμα στον πίνακα είναι χρόνια και δεκαετίες. Δεν θα είναι για πάντα ένας Αυρήλιος στον θρόνο. Ο Ρωμαϊκός λαός δεν γεννάει τόσο ευσεβείς στην παράδοση όσο παλιά. Οι φιλόσοφοί σας έχουν φροντίσει να αλλάξουν την σκέψη και τα συναισθήματά του.

-Δεν καταλαβαίνω το μένος σου για τους φιλοσόφους Ελισαίε. Είμαι και εγώ Επικούρειος και δεν βλέπω κάτι κακό σε αυτό.

Ο Σημίτης χαμογέλασε.

-Το κατάλαβα μόλις σε είδα φίλε μου. Βλέπεις στην Τορά η λέξη Επικούρειος σημαίνει άθεος. Και οι δικοί μας άθεοι έχουν το ίδιο με σένα φιλοπερίεργο βλέμμα, την ίδια κλίση για νέες φιλίες, σύντομες εμπειρίες. Κρατάνε και αυτοί ένα ποτήρι κρασί στο χέρι ντυμένοι με ακριβά ρούχα και έχουν το σημάδι του έρωτα στην ματιά τους.

Είχα εντυπωσιαστεί. Ήμουν στρατιωτικός, αλλά από πολιτική δεν καταλάβαινα πολλά. Θα πολεμούσα πιστά για κάθε αυτοκράτορα που θα με διέταζε. Ήμουν ο πύργος που μια μέρα θα καταδίωκα την βασίλισσά μου.

-Γι’ αυτό σου τα είπα όλα αυτά άλλωστε, συνέχισε ο Ελισαίος. Εσείς οι Επικούρειοι δεν νοιάζεστε παρά για τον βίο που ζείτε.

-Το ξέρεις ότι για ένα από αυτά που είπες χάνεις το κεφάλι σου; είπα αλλά χωρίς τόνο απειλής στην φωνή μου.

-Να μην φοβάστε εμάς τους χριστιανούς. Το βασίλειό μας δεν είναι αυτού του κόσμου, αλλά του Ουρανού, είπε ο Κύριός μας.

Ένιωσα ανακουφισμένος μονομιάς. Δεν κινδυνεύαμε από αυτούς τότε.

-Όχι βέβαια, δεν είναι η θρησκεία μας που θα σας απειλήσει, είπε ο Ελισαίος. Εμείς αγαπάμε και τους εχθρούς μας.

-Ποιά είναι η δουλειά σου Ελισαίε; Δείχνεις να είσαι από καλή καταγωγή.

-Είμαι από οικογένεια εμπόρων σμύρνας. Όταν έγινα χριστιανός ακολούθησα τον δρόμο του Σωτήρα μας. Τώρα στον τόπο μου με ξέρουν σαν προφήτη Ελισαίο!

-Έδειχνες σίγουρος για την έκβαση από την αρχή. Πότε κατάλαβες ότι θα κερδίσεις;

-Αληθινά, όταν είδα την βασίλισσα να προελαύνει. Είδα την αιχμαλωσία του βασιλιά στον χρόνο. Μπορείς να πεις ότι το προφήτεψα.

Με κοίταξε με νόημα. Τα μαύρα μάτια του γυάλισαν στο σκοτάδι που κάλυπτε ταχιά την αγορά.

-Προφήτη Ελισαίε, θα θυμηθείς να εμπορευτείς το παιχνίδι αυτό, όπως συμφωνήσαμε;

-Σαράντα σερτέτσια Ρωμαίε, είπε γελώντας.

Σηκώθηκε και χαιρέτησε με μια ελαφριά κίνηση του κεφαλιού. Πήρε ένα ραβδί αφημένο σε ένα δέντρο πίσω του και κίνησε για τον δρόμο που οδηγούσε έξω από την πόλη.

Δεν είχα πια διάθεση για γυναικεία συντροφιά. Ένιωθα την ανάγκη να ιππεύσω πίσω στο λιμάνι, παρέα με τους στρατιώτες μου. Στον δρόμο σταμάτησα να κοιτάξω τον Ναό της Αρτέμιδος. Οι νεωκόροι βιάζονταν να σφαλίσουν τον Ναό για την νύκτα. Δύο λευκοφορεμένοι Ιερείς συζητούσαν χαμηλόφωνα στην περίβολο.

-Όχι δεν μπορεί να κινδυνεύουμε από τους χριστιανούς, ούτε από κανέναν άλλο, σκέφτηκα και τίναξα τα χαλινάρια του Νέρβα μαζί με τις έγνοιες μου.

Μεγιστίας-Δωδωναίος Κήρυξ

http://dia-kosmos.blogspot.com/2013/12/blog-post_1305.html