Ο Απόλλων και ο Ηρακλής διαπληκτίζονται για τον Μαντικό Τρίποδα των Δελφών
Απεικόνιση των εμφύλιων πόλεμων που επέβαλλαν τον Απόλλωνα ως νέο θεό των Δελφών
Νομίζατε πως έχω βρει μερικές ασήμαντες περιπτώσεις και κάνω σαν κοκόρι πάνω στην κοπριά; Λάθος, φίλοι μου. Κράτησα τα καλύτερα για το τέλος…
Κατά την εκστρατεία του Ξέρξη, το Μαντείο διάταξε τους Αθηναίους να το σκάσουν, γιατί δεν έχουν καμιά ελπίδα. Οι Αθηναίοι επέμεναν, απελπισμένοι, να δοθεί δεύτερος, ευνοϊκότερος χρησμός, και το Μαντείο αποφάσισε να τους καταστρέψει, με δεύτερο χρησμό, διατάζοντάς τους να φτιάξουν ξύλινα τείχη, και εκεί να αμυνθούν.
Η Αθήνα ήταν ατείχιστη εκείνη την εποχή, και δεν υπήρχε χρόνος να κατασκευαστούν πέτρινες οχυρώσεις. Το πλήθος των Περσών θα είχε διαλύσει τα ξύλινα τείχη χωρίς δυσκολία.
Το δαιμόνιο του Θεμιστοκλή έπεισε τους Αθηναίους πως η Πυθία εννοούσε τα πλοία, και κατόρθωσε να τους κατεβάσει στη θάλασσα.
Το Μαντείο αναφέρθηκε, βέβαια, και στη Σαλαμίνα, αλλά με τέτοιο τρόπο που γέμισε τους Αθηναίους με απαισιοδοξία, όπως γράφει ο Ηρόδοτος. Ήταν προβλέψιμο πως κάποια σύγκρουση θα γίνονταν εκεί, γιατί ήταν κοντά στην Αθήνα, και το Μαντείο γνώριζε πως εκεί θα κατάφευγαν οι Αθηναίοι σε πρώτη φάση, όπως και έγινε.
Ας διαγράψουμε όλα όσα μόλις είπα για τον δεύτερο χρησμό, και ας παραδεχτούμε πως ήταν πέρα για πέρα ειλικρινής. Όμως, δόθηκε με εκβιασμό, και χωρίς σχέδιο των Ιερέων. Ο πρώτος, καταστροφικός και απαισιόδοξος χρησμός, είναι αυτός που εκφράζει σίγουρα τις προθέσεις που Μαντείου να παύσει κάθε αντίσταση των Ελλήνων στην Περσία. Ένα απόσπασμα του πρώτου χρησμού αποκαλύπτει πολλά:
Το Μαντείο αναφέρθηκε, βέβαια, και στη Σαλαμίνα, αλλά με τέτοιο τρόπο που γέμισε τους Αθηναίους με απαισιοδοξία, όπως γράφει ο Ηρόδοτος. Ήταν προβλέψιμο πως κάποια σύγκρουση θα γίνονταν εκεί, γιατί ήταν κοντά στην Αθήνα, και το Μαντείο γνώριζε πως εκεί θα κατάφευγαν οι Αθηναίοι σε πρώτη φάση, όπως και έγινε.
Ας διαγράψουμε όλα όσα μόλις είπα για τον δεύτερο χρησμό, και ας παραδεχτούμε πως ήταν πέρα για πέρα ειλικρινής. Όμως, δόθηκε με εκβιασμό, και χωρίς σχέδιο των Ιερέων. Ο πρώτος, καταστροφικός και απαισιόδοξος χρησμός, είναι αυτός που εκφράζει σίγουρα τις προθέσεις που Μαντείου να παύσει κάθε αντίσταση των Ελλήνων στην Περσία. Ένα απόσπασμα του πρώτου χρησμού αποκαλύπτει πολλά:
<<Σήμερα στέκονται κάθιδρα τα αγάλματά τους [των θεών] τρέμοντας από τον φόβο ενώ από την οροφή ψηλά μαύρο τρέχει αίμα, αναπόφευκτης συμφοράς σημάδι…>>
Αυτό, δεν είναι πρόβλεψη, αλλά ερμηνεία των <<θεϊκών σημαδιών>> που φανερώνονται την στιγμή που δίνεται ο χρησμός. Αγάλματα που ιδρώνουν και τρέμουν, ενώ αίμα στάζει απ’ τα ταβάνια. Είναι κλασσικά παπαδίστικα κόλπα, που οι Μύστες γνώριζαν καλά από ανάλογες σκηνοθεσίες των <<Μυστηρίων>>.
Είναι τουλάχιστο σπάνιο, να ακούμε την Πυθία να προσπαθεί να αποδείξει με επιχειρήματα (Κρήτη) ή με «γεγονότα», όπως εδώ, την ορθότητα των προβλέψεών της. Τόσο πολύ φοβόταν οι Μάντεις πως η προδοσία τους θα αποκαλύπτονταν..
Σε τέτοιο κόπο μπήκαν οι Απολλώνιοι για να πείσουν τους Έλληνες να παραδοθούν στους Πέρσες. Αγνοώ αν αυτά γίνονταν μόνο στα ιερά των Δελφών, ή αν η σκηνοθεσία ήταν Πανελλήνια…
<<ουδέ σφέας χρηστήρια φοβερά ελθόντα εκ Δελφών και ες δείμα βαλόντα έπεισε εκλιπείν την Ελλάδα>> (Ηρόδοτος, Πολύμνια, 139): Μτφρ: <<Ούτε οι φοβεροί χρησμοί από τους Δελφούς δεν μπόρεσαν να τρομοκρατήσουν [τους Αθηναίους] και να τους πείσουν να εγκαταλείψουν την Ελλάδα.>>
Βλέπετε πως δεν είμαι μόνο εγώ που λέω πως αυτοί οι χρησμοί στόχευαν στην τρομοκράτηση των Αθηναίων. Τζάμπα τα αίματα απ’ τα ταβάνια και το κούνημα…
Η έκφραση <<ες δείμα βαλόντα>> δεν μεταφράζεται απόλυτα με το τρομοκρατώ. Το <<Δείμα>> ήταν θεότητα του τρόμου, με μορφή σκέτου γυναικείου κεφαλιού, που παρουσιάζονταν στους αμαρτωλούς, ακόμα και σε θεούς σαν τον Απόλλωνα όταν σκότωσε τον Πύθωνα. Ο Ηρόδοτος αφήνει έτσι την εντύπωση πως οι Αθηναίοι απειλήθηκαν με θεϊκή τιμωρία αν δεν υπάκουαν…
Γιατί όμως έτρεμαν οι θεοί; Γνωρίζουμε πως οι ναοί των κατακτημένων περοχών έμεναν άθιχτοι και επιπλέον κέρδιζαν και προνόμια από τους Πέρσες. Μόνο σε περίπτωση αντίστασης ή εξέγερσης εναντίον τους κατέστρεφαν οι Πέρσες τα Ιερά των ηττημένων. Συνεπώς οι τρεμουλιαστοί θεοί φοβώταν πως οι Αθηναίοι θα αντισταθούν, και σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να ενοχλούνταν από την Περσική παρουσία.
Η Πυθία δεν ξέχασε τη ζημιά που έκανε στο χρησμό της για τα <<ξύλινα τείχη>> ο Θεμιστοκλής. Μπορεί να την εξέθεσε και στα αφεντικά από την Περσία… Όταν λοιπόν ο Αθηναίος στρατηγός τη ρώτησε αν θέλει να της αφιερώσει τα Περσικά λάφυρα που κέρδισε στη Σαλαμίνα, η Κυρία απάντησε πως δεν τα θέλει, και τον πρόσταξε, πάντα διφορούμενα, να τα στείλει <<σπίτι>> {οικόνδ’} Στην Αθήνα ή την Περσέπολη;
Έχετε ξανακούσει παπά να αρνείται δωρεά; Μιλάμε για τρομερό μίσος! Ο πονηρός Θεμιστοκλής ήταν ο μόνος που ρώτησε το Μαντείο αν θέλει τα αφιερώματα. Οι άλλοι τα ‘δωσαν έτσι. Και με αυτόν τον τρόπο, κατάφερε να ξεσκεπάσει για τα καλά αυτήν την Πόρνη του Απόλλωνα, και να κρατήσει και τα λάφυρα. Τον ευχαριστούμε, γιατί αυτή του η προσφορά είναι ισάξια της νίκης του στη Σαλαμίνα.
Η έκφραση <<ες δείμα βαλόντα>> δεν μεταφράζεται απόλυτα με το τρομοκρατώ. Το <<Δείμα>> ήταν θεότητα του τρόμου, με μορφή σκέτου γυναικείου κεφαλιού, που παρουσιάζονταν στους αμαρτωλούς, ακόμα και σε θεούς σαν τον Απόλλωνα όταν σκότωσε τον Πύθωνα. Ο Ηρόδοτος αφήνει έτσι την εντύπωση πως οι Αθηναίοι απειλήθηκαν με θεϊκή τιμωρία αν δεν υπάκουαν…
Γιατί όμως έτρεμαν οι θεοί; Γνωρίζουμε πως οι ναοί των κατακτημένων περοχών έμεναν άθιχτοι και επιπλέον κέρδιζαν και προνόμια από τους Πέρσες. Μόνο σε περίπτωση αντίστασης ή εξέγερσης εναντίον τους κατέστρεφαν οι Πέρσες τα Ιερά των ηττημένων. Συνεπώς οι τρεμουλιαστοί θεοί φοβώταν πως οι Αθηναίοι θα αντισταθούν, και σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να ενοχλούνταν από την Περσική παρουσία.
Η Πυθία δεν ξέχασε τη ζημιά που έκανε στο χρησμό της για τα <<ξύλινα τείχη>> ο Θεμιστοκλής. Μπορεί να την εξέθεσε και στα αφεντικά από την Περσία… Όταν λοιπόν ο Αθηναίος στρατηγός τη ρώτησε αν θέλει να της αφιερώσει τα Περσικά λάφυρα που κέρδισε στη Σαλαμίνα, η Κυρία απάντησε πως δεν τα θέλει, και τον πρόσταξε, πάντα διφορούμενα, να τα στείλει <<σπίτι>> {οικόνδ’} Στην Αθήνα ή την Περσέπολη;
Έχετε ξανακούσει παπά να αρνείται δωρεά; Μιλάμε για τρομερό μίσος! Ο πονηρός Θεμιστοκλής ήταν ο μόνος που ρώτησε το Μαντείο αν θέλει τα αφιερώματα. Οι άλλοι τα ‘δωσαν έτσι. Και με αυτόν τον τρόπο, κατάφερε να ξεσκεπάσει για τα καλά αυτήν την Πόρνη του Απόλλωνα, και να κρατήσει και τα λάφυρα. Τον ευχαριστούμε, γιατί αυτή του η προσφορά είναι ισάξια της νίκης του στη Σαλαμίνα.
ΚΡΗΤΗ
Και οι Κρητικοί ρώτησαν τους Δελφούς τι να κάνουν στον πόλεμο. Η Πυθία τους έκανε μάθημα ιστορίας. Τους θύμισε όλα όσα έπαθαν μετά τη συμμετοχή τους στον Τρωϊκό πόλεμο, και τους αποκάλεσε <<νήπια>> επειδή σκέφτονταν να ξανακάνουν το ίδιο <<λάθος>>. Με αυτά τα τετράγωνα επιχειρήματα, οι Κρητικοί δεν έριξαν μήτε μια μπαλοθιά.
ΘΕΡΜΟΠΥΛΕΣ
Η προφητεία της Πυθίας στους Σπαρτιάτες ήταν, σε περίληψη, <<ή πεθαίνει ο βασιλιάς σας ή καταστρέφεται η Πόλη σας>> Έτσι, ο κακόμοιρος Λεωνίδας, έκανε τις νεκρικές του τελετές πριν αφήσει τη Σπάρτη, όπως αφηγείται ο Πλούταρχος. [Περί Ηροδότου… 32]
Έτσι κάνουν και οι Μουτζαχεντίν σήμερα. Μετά, κάθισε να σκοτωθεί αν και η μάχη είχε κριθεί την τελευταία μέρα. Αν ο Λεωνίδας επιζούσε, ακόμα και αν νικούσε, είναι σίγουρο πως θα κάθονταν μόνος του να τον σκοτώσουν οι Πέρσες σαν σφάγιο θυσίας. Κάπως έτσι γεννώνται οι ήρωες…
Και ο Ηρόδοτος παραδέχεται πως η θυσία του Λεωνίδα του επέφερε δόξα, και εξασφάλισε την <<ευδαιμονίη>> της Σπάρτης, μια που έκανε ότι έλεγε ο χρησμός. Ο στόχος του χρησμού ήταν να στερηθεί η Σπάρτη το βασιλιά της σε αυτή την κρίσιμη ώρα.
Ο άλλος βασιλιάς, [Η Σπάρτη είχε πάντα διπλή βασιλεία] ο Δημάρατος, είχε ήδη αποσκιρτήσει στους Πέρσες, ενώ οι αδελφοί του Λεωνίδα, Δωριεύς και Κλεομένης είχαν σκοτωθεί.
Το πολιτικό σκηνικό στη Σπάρτη ήταν ασταθές. Ο Δωριεύς είχε αποχωρήσει μαζί με δυσαρεστημένους Σπαρτιάτες για να κάνει αποικία, χωρίς επίσημη έγκριση. Ο αποικισμός γίνονταν μετά από ερώτηση στους Δελφούς. Γιατί ο Δωριεύς δεν το έκανε;
Ο Δημάρατος είχε εκδιωχθεί ως νόθος, γιατί ήταν εφταμηνίτικο, από τον αδελφό του Λεωνίδα Κλεομένη, που δωροδόκησε την Πυθία να χρησμοδοτήσει εναντίον του. (κοίτα κάτι συμπτώσεις) Τον διαδέχτηκε ο Λεωτυχίδης, που ουσιαστικά μπορούσε να θεωρείται σφετεριστής, και σίγουρα είχε μειωμένο κύρος.
Η λαδιάρα Πυθία λεγόνταν Περιάλλα. Την έπιασαν και τη διώξανε, μαζί με τον άρχοντα των Δελφών Κόβωνα. Λένε πως αυτή ήταν η μόνη περίπτωση δωροδοκίας που πιάστηκε ποτέ.
Έτσι, οι βασιλιάδες στη Σπάρτη άλλαζαν σαν σώβρακα με παρέμβαση των Δελφών, φυσικά, την ώρα που πλάκωναν οι Πέρσες. Ο θάνατος του Λεωνίδα, έλπιζε η Πυθία, θα παράλυε οριστικά την ισχυρότερη στρατιωτική δύναμη της Ελλάδας. Οι Δελφοί είχαν κυριολεκτικά σκοπό να διαλύσουν το θεσμό της βασιλείας στη Σπάρτη!
Το Μαντείο ήξερε καλά τι ζήταγε. Επειδή υπήρχαν δυο βασιλικές οικογένειες, το Μαντείο ανάφερε πολύ συγκεκριμένα την οικογένεια του Λεωνίδα, για να μη γίνουν παρεξηγήσεις, και σκοτώσουν τον <<δικό>> του, πλέον, βασιλιά, τον προδότη Δημάρατο, που τώρα ήταν με τους Πέρσες, ή τον υποβαθμισμένο διάδοχό του.
Ο μόνος τρόπος να εκπληρωθεί ο χρησμός, πράγμα που ήταν υποχρεωτικό, και να μην διαλυθεί ταυτόχρονα το κράτος της Σπάρτης, όπως έλπιζαν οι Δελφοί, ήταν να θυσιαστεί ο Λεωνίδας με τέτοιο τρόπο που να εμψυχώσει και να ενώσει όχι μόνο τους Σπαρτιάτες, αλλά και όλη την Ελλάδα.
Δεν θέλω να μειώσω την προσφορά του Λεωνίδα. Αλλά, η θυσία του είναι αποτέλεσμα τυφλής θρησκοληψίας, αν όχι δικιάς του, τουλάχιστον όλων των άλλων, και όχι μνημείο της ελευθερίας του πνεύματος, που υποθέτουμε πως ήταν η Ελληνική αντίσταση στους Πέρσες. Οι αλήθειες πρέπει να λέγονται…
Το καλύτερο όμως δίδαγμα όλης της ιστορίας του Λεωνίδα, είναι πως η καταλληλότερη απάντηση σε όλη την πολιτική ίντριγκα που αναφέραμε, με Μαντεία, καφετζούδες, προδότες, Πέρσες, εφταμηνίτικα, κλπ, είναι το ακονισμένο σίδερο…
Ηρωϊκή όμως ήταν και η στάση του Μάντη του Λεωνίδα, του Μεγιστία. Αν και δεν ήταν Σπαρτιάτης, αλλά Ακαρνάνας, και δεν δεσμεύονταν άρα από την υποχρέωση να νικήσει ή να πεθάνει, αρνήθηκε να φύγει όταν τον πρόσταξε ο Λεωνίδας, και σκοτώθηκε μαζί με όλους.
Όσο γενναία και να ‘ταν η επιλογή του, και αυτός, σαν όλους τους άλλους Μάντεις, καταστροφές και ήττες προέβλεψε πάντως. Το ‘χαν στο αίμα τους οι άνθρωποι.
https://sites.google.com/site/archaiaelladaealetheia/home/e-ethnike-prodosia-tou-manteiou-ton-delphon-kata-tous-persikous-polemous
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου